15-daagse gladheid: koude periode met gladheidskansen

Na een periode die werd gedomineerd door zuidwestenwinden, heeft afgelopen weekend een duidelijke omslag plaatsgevonden. Lagedruk ten noorden van ons land heeft plaatsgemaakt voor hogedruk, terwijl de luchtdruk in Zuid-Europa juist daalde. Wat dit voor het weer in Nederland betekent en of - en wanneer - er gladheidskansen zijn, lees je in dit artikel.

Koude oostenwind

Dinsdag en woensdag ligt een hogedrukgebied boven Scandinavië. Tijdens de kerstdagen verschuift de kern van dit hogedrukgebied iets richting de noordelijke Noordzee, terwijl zich boven het Middellandse Zeegebied een lagedrukgebied ontwikkelt. Hierdoor waait de wind in Nederland tijdens de kerstdagen uit het oosten. Met deze stroming wordt zeer droge en koude lucht vanuit Rusland aangevoerd. De gevoelstemperatuur ligt overdag rond -6 graden.

Weermodel GFS voor 24-12 18.00. Koude luchtmassa’s vanuit Rusland bereiken Nederland woensdag. Bron: I'm Weather

Gladheidskansen

Voordat de zeer droge lucht ons land bereikt, is de lucht op dinsdag eerst nog relatief vochtig. Waarschijnlijk voldoende vochtig om op bruggen en viaducten condensatie of rijpvorming te veroorzaken. De temperatuur daalt dinsdagavond en in de nacht naar woensdag op grote schaal onder het vriespunt, waardoor op gevoelige locaties kans op gladheid ontstaat. De meeste reguliere wegen blijven naar verwachting droog.

De aanhoudende oostenwind zorgt in de nacht naar woensdag en donderdag voor steeds drogere lucht, met een verdere daling van het dauwpunt tot zelfs -10 tot -15 graden op donderdag en vrijdag. Vanaf woensdag zullen zowel bruggen en viaducten als reguliere wegen droog blijven, waardoor tijdens de kerstdagen geen sprake meer is van gladheid. Tot en met vrijdag wordt geen neerslag verwacht en opklaringen krijgen steeds meer ruimte. In de nachten is veelal sprake van lichte tot soms matige vorst, terwijl de maximumtemperaturen overdag moeite hebben om boven het vriespunt uit te komen. Donderdag lijkt daarbij de koudste dag te worden, met maxima rond het vriespunt.

Dauwpunt voor Midden-Nederland. Vooral de zeer lage waarden tijdens de kerstdagen vallen op.

Oplopende temperaturen

Tijdens het weekend verplaatst de kern van het hogedrukgebied zich waarschijnlijk verder westwaarts richting Schotland. De wind draait daardoor bij ons naar het noorden, waardoor vochtigere en tevens zachtere lucht vanaf de Noordzee ons land binnenstroomt. Vooral in de kustprovincies stijgt de temperatuur (tijdelijk) duidelijk. Verder landinwaarts blijft het tijdens de nachten vaak koud genoeg voor lichte vorst. Door de toename van de luchtvochtigheid nemen ook de gladheidskansen toe, met name door condensatie en/of rijpvorming. Eén of meerdere strooiacties worden in dat geval steeds waarschijnlijker tijdens het weekend. De neerslagkansen blijven voorlopig beperkt, waardoor de acties naar verwachting van beperkte omvang zijn.

Toenemende onzekerheid

Na het weekend neemt de onzekerheid in de weersverwachting toe, vooral door de onzekerheid over de exacte positie van het hogedrukgebied ten noordwesten van ons land. Sommige berekeningen laten het hogedrukgebied richting IJsland en Groenland trekken, wat bij ons een koudere noordenwind oplevert. In dat scenario wordt het wisselvalliger, met toenemende kansen op winterse neerslag. Tijdens opklaringen kan het in de nachten, vooral in het binnenland, gemakkelijk afkoelen tot onder het vriespunt.

Andere berekeningen houden het hogedrukgebied min of meer op zijn plek of laten het verder naar het zuiden zakken. In dat geval blijft het overwegend droog en relatief zacht, met in de nachten hooguit lichte vorst in het binnenland tijdens opklaringen. Gladheid kan dan ontstaan door condensatie en/of rijpvorming. Wanneer het hogedrukgebied te ver naar het zuiden zakt, krijgen we opnieuw te maken met westenwinden en neemt de kans op vorst en daarmee gladheid snel af.

Temperatuurpluim voor Midden-Nederland. Vanaf het weekend neemt de onzekerheid duidelijk toe.

Kortom, ons staat een interessante periode te wachten wat betreft het weer en gladheidskansen. Infoplaza blijft de ontwikkelingen op de voet volgen en wenst u fijne feestdagen en alvast een goed en veilig nieuwjaar!